Prokrastynacja – czym jest, po czym poznać chorobę cywilizacyjną, przyczyny

Strona główna » Prokrastynacja – czym jest, po czym poznać chorobę cywilizacyjną, przyczyny

Prokrastynacja – czym jest, po czym poznać chorobę cywilizacyjną, przyczyny

Prokrastynacja często nazywana jest chorobą cywilizacyjną. Niektórzy cały czas traktują ją jak wymówkę leniwych osób. Psycholodzy coraz częściej uznają jednak, że jest to zaburzenie psychiczne, które powinno być leczone. Co kryje się pod pojęciem prokrastynacji? Czy walkę z prokrastynacją i rozpraszaczami można wygrać?

PROKRASTYNACJA – CO TO?

Czasami słyszy się, że prokrastynacja to lenistwo, gdyż w obu przypadkach efektem jest niewykonanie zadania. A jednak, w przeciwieństwie do firmowych obiboków, prokrastynator doświadcza ogromnego poczucia winy, stresu i wielu innych negatywnych emocji, chciałby przestać prokrastynować i ulepszyć swoje codzienne funkcjonowanie. A jednak często nie potrafi – problem prokrastynacji może być bardzo trudny do rozwiązania, wymaga zastosowania różnych technik, a niekiedy terapii. Na początek wyjaśnijmy więc, czym jest chroniczna prokrastynacja, a potem przejdziemy do tego, jak z nią skutecznie walczyć.

Prokrastynacją określa się ciągłe odkładanie spraw na później i unikanie obowiązków – z wiecznym zamiarem wykonania ich w nieokreślonym momencie w przyszłości (który może nigdy nie nastąpić). Prokrastynacja najczęściej dotyczy zadań, które nie sprawiają nam przyjemności, ale musimy je wykonać. Często takie zachowanie można zauważyć w pracy. Nałogowe przekładanie wypełnienia zleconych nam obowiązków może być związane z poczuciem lęku przed porażką, małą wiarą w swoje siły i możliwości.

Jak rozpoznać u siebie taką przypadłość? Odkładanie spraw do załatwienia nie musi być spowodowane zwykłym „nie chce mi się”. Najczęściej dana osoba decyduje się na zrobienie czegoś, jednak z pewnych przyczyn (ale nie jest to lenistwo) odkłada wykonanie zadania na tak zwane jutro. Następnego dnia sytuacja się powtarza i trwa to w nieskończoność. Oczywiście pracownik cały czas znajduje usprawiedliwienie dla swojego postępowania, ale w końcu pod wpływem presji zostaje zmuszony do wykonania polecenia. Często prokrastynacja może skutkować upomnieniem, naganą lub nawet dyscyplinarnym zwolnieniem, ponieważ pracownik nie wywiązał się ze swoich obowiązków.

PROKRASTYNACJA – PRZYCZYNY

Wśród przyczyn prokrastynacji psychologowie wymieniają między innymi:

• perfekcjonizm – dana osoba wciąż uważa, że nie znalazła idealnej metody wykonania zadania, a w rezultacie nie robi nic,
• lęk przed porażką – wizja popełniania błędu jest zbyt paraliżująca, by zacząć działać.

Hamulcem przed podjęciem działania może być zbyt mała wiara w siebie. Przykładowo, pracownik jest przekonany, że ma niewystarczające kompetencje, umiejętności czy wiedzę, aby sprostać stawianym wymaganiom. W związku z tym podwładny nie będzie widział sensu w podejmowaniu jakichkolwiek działań, ponieważ według niego nie zakończą się sukcesem. Takie zachowanie dotyczy zwłaszcza osób, które cechuje perfekcjonizm.

Innymi powodami prokrastynacji mogą być brak natychmiastowych rezultatów lub mało atrakcyjne zadanie. Wówczas cała uwaga skupia się na bardziej lubianych obowiązkach. Osoby, które odkładają coś na później, mogą mieć też problemy z koncentracją i łatwo się rozpraszać.

Co charakterystyczne, osoby dotknięte prokrastynacją doświadczają szczególnie dużych problemów ze skupieniem się na długofalowych, dużych projektach. Z jednej strony wydaje im się, że mają na nie bardzo dużo czasu, z drugiej skala zadania ich przytłacza – trudno jest im zacząć. Bariera psychiczna przed podjęciem aktywności potęguje stres, frustrację, złość na siebie – co dodatkowo podkopuje samoocenę i wzmaga lęk przed porażką.