Czy wiesz kim jesteś? Wbrew pozorom odpowiedź może być trudna i niejednoznaczna. Wielu z nas wydaje się, że wiedzą kim są, potrafią przecież wskazać na pełnione role społeczne, zachowanie i uczucia. Jednak czy faktycznie tak jest? Czy znamy siebie wystarczająco dobrze, a może znamy tylko mały wycinek własnego „ja”? Aby uzyskać lepszą odpowiedź na to ważne pytanie kim jesteśmy, możemy skorzystać z „Okna Johari” (ang. Johari Window).

Metodę „The Johari window” stosuje się ją do budowania efektywnych zespołów, zarządzania oraz rozwoju. Opisuje relacje międzyludzkie. Model ten został opracowany przez Joseph Luft i Harrington Ingham w 1955 roku stąd też nazwa „Johari”, która pochodzi od pierwszych części ich imion.

Okno Johari może nam pomóc w lepszym zrozumieniu siebie i swoich relacji z innymi ludźmi, ustaleniu co wiemy o sobie, co wiedzą o nas inni. To także świetne narzędzie do pracy nad poszerzaniem wiedzy o samym sobie. Wykorzystywane jest do zwiększania samoświadomości, rozwoju osobistego, poprawy komunikacji, relacji interpersonalnych. Dość często stosuje się ją w coachingu.

„Okno Johari”, kładzie nacisk na „umiejętności miękkie”, takie jak zachowanie, empatia, współpraca, komunikacja między grupami i rozwój interpersonalny. Jest to świetny model ze względu na swoją prostotę, a także dlatego, że możemy go stosować w różnych sytuacjach. Przyjrzyjmy się bliżej na czym polega ta metoda i z czego składa się na „Okno Johari”.

Model ten został przedstawiony jako obszar podzielony na cztery części zwane oknami.

Pierwszy obszar – „obszar otwarty” – to część, w której znajduje się wszystko co o sobie wiemy i co inni o nas wiedzą. Wszystko czyli: emocje, cechy, uczucia, zachowania, wiedza, umiejętności i talenty. Jesteśmy w stanie komunikować te informacje, ponieważ zdajemy sobie z nich sprawę, a przez komunikowanie ich wiedzą o nich i inne osoby.  Przekazujemy je z pełną świadomością. Okno to stopniowo zwiększa się wraz ze wzrostem znajomości i zaufanie do innych osób.

Drugi obszar – „obszar ślepy” – to część, której my nie jesteśmy świadomi, ale innym znają ją. Znajomość ta jest często wynikiem tego, że inni nas obserwują, przebywają z nami, mają własne obserwacje na nasz temat, ale np. nie udzielają nam informacji zwrotnej. Często jest też to wynikiem błędnego obrazu o samym sobie, braku akceptacji siebie, nieumiejętności przyjmowanie krytyki.

Trzeci obszar – „obszar ukryty” – to okno, w którym znajduje się to co ja wiem na swój temat, ale inni nie wiedzą. Upraszczając, to nasze sekrety, tajemnice i wszystko to, czego nie chcemy komunikować innym.  Często uważamy te informację za wstydliwe bądź takie, które wykazują nasze słabości.

Czwarty obszar – „obszar nieznany” – to obszar, który nie jest znany dla Ciebie oraz innych. Informacje te ujawniają się w procesie poznawania siebie. Obszar ten zmienia się wraz z informacjami zwrotnymi, które otrzymujemy oraz poprzez obserwację naszych zachowań w trakcie nowych sytuacjach.

Jak użyć „Okna Johari” w praktyce?

Krok 1. Samodiagnoza

Pierwszy krok to lepsze poznanie siebie. Analiza otwartej przestrzeni. Powinniśmy wpierw wykonać samoocenę.

Zrób notatki o sobie. Możesz opisać swój wygląd, temperament, zachowania dobre i złe, swoją życiową filozofie. Przypomnij sobie rzeczywiste sytuacje, w których posługiwałeś się danymi zachowaniami. Zastanów się jakie są Twoje mocne strony i słabości? Z czym czujesz się komfortowo i chcesz podzielić się z innymi? Co już wiesz o sobie i czym byś chciał dzielić się z innymi? Staraj się być ze sobą całkowicie szczery.

Krok 2. Pozyskanie informacji zwrotnej od innych

Zaangażuj innych ludzi i poproś o opinię na swój temat. Co mogą Ci powiedzieć o Tobie, z czego prawdopodobnie Ty nie zdajesz sobie sprawy? Potrzebujesz względnie reprezentatywnej próbki osób, z którymi na co dzień masz do czynienia. Bądź gotowy i otwarty na informację zwrotną.

Ludzie chętniej odpowiedzą na Twoją prośbę, jeżeli porozmawiasz z nimi osobiście. Wytłumaczysz im, dlaczego chciałbyś uzyskać od nich informacje zwrotne oraz zapewnisz, że ich odpowiedzi będą traktowane jako poufne. Pamiętaj też o tym, aby podziękować osobie, która poświęcała czas i przekazała Ci informację zwrotną na Twój temat.

Krok 3. Analiza wyników i wyciągniecie wniosków

Następnie porównujemy naszą samodiagnozę z odpowiedziami, jakie udzieliły nam inne osoby i analizujemy wyniki. Sprawdzamy gdzie odpowiedzi się pokrywają, a gdzie są różnice? Czy coś Cię zaskoczyło w odpowiedziach?

Dawanie skutecznych informacji zwrotnych jest umiejętnością, a niektórzy ludzie mogą być w tym lepsi niż inni. Gdy otrzymujesz informację zwrotną, bądź pełen szacunku, słuchaj i rozważaj to, co zostało powiedziane. Może się zdarzyć, że otrzymasz informację zwrotną, którą będziesz chciał lepiej zrozumieć, a to z kolei może prowadzić do lepszego odkrycia siebie.

Nie obrażaj się i nie denerwuj jeśli nie ze wszystkim się zgadzasz. Informacja o tym jak inni Cię widzą jest cenna. Nie musisz przecież robić wszystkiego, co sugerują inni, ale powinieneś przynajmniej wysłuchać i to przemyśleć. Bądź otwarty na informację zwrotną. Gdy informacje zwrotne są przekazywane szczerze, może to zmniejszyć nasz „Obszar ślepy”.

Równowaga między czterema ćwiartkami może się zmieniać.

Cztery obszary „Okna Johari” mogą zmieniać się pod względem wielkości, aby odzwierciedlić odpowiednie proporcje każdego typu „wiedzy” o danej osobie w danej sytuacji grupowej czy zespołowej.

Celem każdego powinno być zawsze rozwijanie „Otwartej przestrzeni” ponieważ kiedy pracujemy w tym obszarze z innymi, jesteśmy najbardziej efektywni i skuteczni. „Otwarta przestrzeń”, to obszar w którym występuje dobra komunikacja i współpraca, wolna od zakłóceń, nieufności, konfliktów i nieporozumień.

Inspiracje, źródła: https://rosnijwsile.pl/ i  https://www.rafalmarkiewicz.pl/okno-johari/

Pytania i odpowiedzi: Szukasz porady dotyczącej tego narzędzia – napisz:
Michał Okrasa – Coach, Trener, Doradca zawodowy – michal.okrasa@umed.lodz.pl