Edward de Bono jest maltańskim psychologiem i lekarzem, który opracował metodę pozwalającą spojrzeć na problem z każdej perspektywy.
Doktor de Bono stworzył prosty model 6 sposobów patrzenia na problem, są to wszystkie modele oceny sytuacji. Środowisko naukowe szybko przyjęło ten tok myślenia i metodę sześciu kapeluszy myślowych.
Trudności w podejmowaniu decyzji mogą wynikać z bałaganu myślowego. Technika twórczego myślenia Edwarda de Bono „6 myślowych kapeluszy” pomaga uporządkować i skupić się na jednym aspekcie. Użyteczna jest również w procesie komunikacji, prezentacji własnego punktu widzenia oraz pracy zespołowej przez co nasz komunikat przekazywany jest w sposób jasny i zrozumiały.
Metoda jest również stosowana w procesie osiągania celów bądź rozwiązywania problemów. Pomaga zmienić perspektywę i ukierunkować nasze myślenie w sposób świadomy a jednocześnie inny niż do tej pory.
Jak korzystać z metody?
KROK 1. Poddaj pod rozwagę jakiś zaistniały problem, z punktu widzenia coachingu może to być cel, do którego dążysz.
KROK 2. Zapoznaj się podejściem do problemu białego kapelusza. Wejdź w rolę białego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia OBIEKTYWNE.
Kapelusz biały – obiektywizm
„To jest tym, czym jest”
Stosowany zazwyczaj na początku dyskusji. Biały kapelusz to czyste fakty, informacje i logika a nie interpretacja. Występują tu elementy, które dadzą się racjonalnie przedstawić. Nie ma tu emocji i uczuć.
Często dzieje się tak, że fakty, które przedstawiamy są osobistymi uwagami, dlatego warto tu zastosować podział na fakty sprawdzone i oparte na tym, że „myślimy, że tak jest”.
KROK 3. Zapoznaj się podejściem do problemu zielonego kapelusza. Wejdź w rolę zielonego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia możliwych OPCJI I MOŻLIWOŚCI.
Kapelusz zielony – opcje, możliwości
„Możemy to zrobić na kilka sposobów, mianowicie…”
Związany jest z kreatywnością. Pokazuje możliwości i pomysły. Przedstawia rozwiązania w sposób twórczy. Nie ma żadnych ograniczeń i reguł czyli można tu zastosować tzw. ”burzę mózgów”. Wybiega w przyszłość prezentując inne opcje, nie trzyma się logicznego postępowania, ale znajduje nowe drogi.
KROK 4. Zapoznaj się podejściem do problemu czarnego kapelusza. Wejdź w rolę czarnego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia PESYMISTYCZNE.
Kapelusz czarny – pesymista
„Jestem na nie, bo…”
Prezentuje negatywny pogląd na sprawę poprzez konstruktywne podejście, dzięki temu kładzie nacisk na uniknięcie błędów i wskazanie zagrożeń. Występuje tu nadmierna krytyka, która wykazuje luki, braki, wady i niedociągnięcia danego pomysłu. Oszczędza czas, sprawdza czy rozwiązanie przyniesie założone korzyści. Jest niezbędny do weryfikacji pomysłów przedstawionych przez inne kapelusze i dostosowanie ich do rzeczywistości.
KROK 5. Zapoznaj się podejściem do problemu czerwonego kapelusza. Wejdź w rolę czerwonego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia Twoich UCZUĆ.
Kapelusz czerwony – uczucia
„Bardzo, bardzo mi się podoba…”
Pojawiają się tu wszystkie emocje, przeczucia i intuicja jakie wzbudza w pomysł. Jest przeciwstawieniem kapelusza białego związanego z obiektywizmem. Pierwszoplanową rolę odgrywają nasze wrażenia i przemyślenia, które mogą być irracjonalne, szybkie i gwałtowne.
KROK 6. Zapoznaj się podejściem do problemu żółtego kapelusza. Wejdź w rolę żółtego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia OPTYMISTYCZNE.
Kapelusz żółty – optymizm
„To się musi udać”
Pozytywne podejście, znalezienie jak najwięcej zalet danego rozwiązanie. Uczucia, które tu towarzyszą to entuzjazm, ciekawość, pasja, radość i rozwój. Zauważa dobre strony tam gdzie są widoczne na pierwszy rzut oka, ale również znajduje te ukryte. Ma podejście wizjonerskie i pełne marzeń, patrzy przez pryzmat „różowych okularów”.
Przepełnia go wiara w sukces.
KROK 7. Zapoznaj się podejściem do problemu niebieskiego kapelusza. Wejdź w rolę niebieskiego kapelusza i zanotuj jakie podejście do celu będziesz miał przyjmując założenia ANALITYCZNE.
Kapelusz niebieski – forma
„To się da załatwić, tego niestety nie”
Rolą tego kapelusz jest rola analityka, który kontroluje zrodzone pomysły i patrzy z szerokiej perspektywy. Porządkuje świat i myśli przybierając obiektywną postawę.
Moderuje i podsumowuje przebieg dyskusji.
Metoda sprawdza się dobrze w prowadzeniu dyskusji. Osoby, które dobrze ją zgłębią, szybko zorientujesz się, kto nosi jaki kapelusz myślowy i czy oceniono temat z każdej perspektywy.
Literatura: Sześć myślowych kapeluszy, Edward de Bono
Myślenie lateralne. Czym jest i jak wiele znaczy, Edward de Bono
Źródła:
https://www.storyboardthat.com/pl/blog/e/sze%C5%9Bcio-my%C5%9Bl%C4%85ce-kapelusze-w-klasie
https://coaching4smart.wordpress.com/2012/07/17/6-myslowych-kapeluszy/
Pytania i odpowiedzi: Szukasz porady dotyczącej tego narzędzia – napisz:
Michał Okrasa – Coach, Trener, Doradca zawodowy – michal.okrasa@umed.lodz.pl
